Roche şirketinin, SMA ilacı olan Risdiplam için (Evrysdi) 2. ve 3. tip SMA hastalarında yürüttüğü denemesinin ilk makalesi Lancet dergisinde yayınlandı.
Bilindiği üzere Risdiplam etken maddeli ve Evrysdi ticari isimli ilaç 2020 yılında ABD’de, 2021 yılında Avrupa Birliği’nde bütün tiplerdeki SMA hastalarında kullanılmak üzere onaylanmıştı. Hem FDA hem de EMA 2. ve 3. tip SMA hastalarında bu ilacın kullanılabilmesi yönünde onay verirken henüz akademik dergilerde yayınlanmamış olan verileri esas almışlardı.
Roche ve PTC şirketleri tarafından üretilen Evrysdi, SMA’nın şurup formunda olan ve evde kullanılabilen ilk tedavisi olma özelliklerini de taşıyor.
Risdiplam, SMN2 geninin dahil olduğu pre-mRNA uçbirleştirme (splicing) işleyişini etkileyerek SMN proteinin daha fazla üretilmesini sağlıyor.
Yürütülen Çalışmanın Ayrıntıları
Bu ilaç denemesinde 2. tip ve yürüyemeyen 3. tip SMA hastalarında Risdiplam’ın etkisi ve güvenilirliği üzerinde araştırma yürütmek hedeflenmişti.
- Üçüncü faz denemesi olan ve Sunfish kod adıyla da bilinen bu çalışmaya katılan hastalar 2 ila 25 yaş arasındaydılar.
- Deneme Ekim 2017 ile Eylül 2018 arasında yürütüldü.
- Çalışma tesadüfi atamalı, çift kör esaslı ve plasebo-kontrollü idi (Ne araştırmacının ne de hastanın ilaç veya plasebo ( boş karışım) alanları bilmediği ilaç denemeleri “çift kör” olarak adlandırılıyor).
- Denemeye Avrupa, Asya, Kuzey ve Güney Amerika’dan 14 farklı ülkeden hastalar dahil edildi. Türkiye’den Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi de bir hasta ile bu çalışmaya katıldı.
- Toplamda 120 hastaya Risdiplam verilirken 60 hastaya plasebo verildi.
- Katılan SMA hastalarının yürüyemeyen, fakat bağımsız olarak oturma kabiliyetine sahip olmaları gerekiyordu.
- Yaşlarına göre dört alt gruplara bölünen hastalar SMA tipi, skolyoz durumu, skolyoz ameliyatı geçirmiş olma, destekleyici solunum cihazı kullanma açısından da geniş bir spektruma yayılıyor.
- Bu deneme halihazırda yeni hasta alımına kapalıdır; fakat hastalara ilaç verilmeye devam ediyor ve hastalar gözlenmeye devam ediliyor.
- Çalışmanın birincil sonlanma noktası; 12. ayın sonunda MFM (motor function measure – motor işlev ölçeği) ölçeğine göre en baştaki duruma kıyasla gözlenen değişimdir.
Hastaların Hareket Puanlarındaki İyileşmeler
Sunfish denemesinin birincil sonlanma noktasının analizine Risdiplam alan hastalardan 115’i ve plasebo alanlardan 59’u dahil edildi.
12. ayın sonunda MFM ölçeğine göre ortalama değişim:
- Risdiplam alanlarda 1,36
- Plasebo alanlarda –0,19
Buradan çıkan sonuç ilaç alan grupla almayanların arasında 12 ayın sonunda MFM ölçeğine göre gözlenen tedavi farkının Risdiplam’ın lehine 1,55 puan olduğuydu.
Bu denemede hareket fonksiyonları MFM32’nin yanı sıra RULM ve Hammersmith ölçekleri ile de değerlendirildi. HFMSE (Hammersmith Genişletilmiş Fonksiyonel Motor Ölçeği) skalasına göre ise 12 ayın sonunda gözlenen ilerleme ortalama 1 puanda kaldı.
(Geçtiğimiz yıllardaki Nusinersen – Spinraza denemelerine kıyasla Risdiplam’ın denemelerine yaşları daha büyük olan, skolyozu ilerlemiş olan veya başlangıçtaki Hammersmith puanı düşük olan hastaların da dahil edildiği göz önünde tutulmalıdır.)
Yan Etkiler
Risdiplam’ın güvenilirlik analizine Risdiplam verilen 120 hasta ve plasebo verilen 60 hasta dahil edildi.
Önde gelen yan etkiler şunlar oldu:
- Ateş
- İshal
- Kaşıntı
- Ağız içi yaralar
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Eklem ağrısı; artralji
Yorumumuz
Risdiplam, 2. ve 3. tip SMA hastalarında uzun süren denemelerde kullanıldı. Bu denemelere ülkemizden de katılınmış olması önemliydi.
Bu tedavi ABD ve Avrupa Birliği’nde bütün hastalar için piyasaya çıkma onayı almasına karşın 2. ve 3. tip SMA hastalarındaki kullanımına dair hakemli bir akademik dergide ilk kez bir makalesi yayınlanmış oldu.
Bu makaleye ve Spinraza’nın benzer denemelerinin sonuçlarının karşılaştırılmasına dair ayrıntılı değerlendirmelerimiz yazılı ve görsel olarak önümüzdeki günlerde yayınlanacaktır.
Kaynaklar
Makalenin özetini okumak için tıklayınız (İçeriğin dili İngilizcedir).
Yasal Uyarı: Yayınlanan sayfanın / haberin tüm hakları SMA Benimle Yürü Derneği’ne aittir. Kaynak gösterilse veya aktif bir bağlantı verilse dahi sayfanın / haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz. Kullananlar hakkında yasal işlem başlatılır.