Novartis’in Zolgensma ilacıyla tedavi gören SMA hastalarında yakın zamanda görülen karaciğer yetmezliğine bağlı iki ölüm, Avrupa İlaç Kurumu’nun (EMA) dikkatini çekti. Ve EMA’daki ilaç güvenliği düzenleyicileri artık doktorların vakalar hakkında uyarılmasını istiyor.
EMA, Cuma günü yaptığı açıklamada, kurumun farmakovijilans* risk değerlendirme komitesinin, doktorları Zolgensma’nın ölümcül olayları hakkında bilgilendirmek için bir “Sayın Doktor” mektubu** dağıtmayı planladığını söyledi. EMA, mektubun ayrıca sağlık uzmanlarına karaciğer fonksiyonunu yakından izlemelerini ve tek seferlik bu gen tedavisini aldıktan sonra karaciğer fonksiyonlarında kötüleşme olan ya da diğer akut karaciğer hastalığı belirtileri taşıyan hastaları derhal değerlendirmelerini tavsiye edeceğini söyledi.
Mektup henüz yayınlanmadı. EMA’nın adı geçen komitesi bu mektubu ileri tedavi ve beşeri ilaçları düzenleyen diğer ilgili departmanlarla da paylaşacak.
Novartis, “Fierce Pharma” adlı internet sitesine yaptığı açıklamada, EMA’nın değerlendirmesinin ardından AB’ye üye ülkelerde mektubun yayınlanmasından sorumlu olacağını doğruladı. İsviçreli ilaç şirketi daha önce ABD’deki de dahil diğer ülkelerdeki vakalarla ilgili uyarı niteliğindeki benzeri “Sayın Doktor” mektuplarını dağıtmıştı.
Zolgensma’nın karaciğerle ilgili güvenilirlik riskleri taşıdığı biliniyor; bunun sebebi kısmen de olsa gen tedavisini taşımak için kullanılan AAV (adeno-associated virus) vektörlerinin ağırlıklı olarak karaciğeri hedef almasıdır. Akut karaciğer yetmezliği Zolgensma’nın ABD’deki ruhsatında belirtilen uyarının da bir parçasıdır.
Son dönemde ortaya çıkan bu güvenilirlik alarmı Novartis’in ağustos ayında bildirdiği iki ölüm vakasından sonra tetiklendi. O dönemde, Rusya ve Kazakistan’daki iki çocuğun Zolgensma’yı aldıktan sonra akut karaciğer yetmezliği nedeniyle öldüğü belirtildi. Her iki hastaya da karaciğerdeki hasarı geri döndürmesi umularak kortikosteroid (kortizon) verilmişti. Bir Novartis yetkilisi, geçtiğimiz ağustos ayından bu yana karaciğer yetmezliğinden kaynaklanan yeni bir ölüm vakasının bildirilmediğini teyit etti.
EMA’nın açıklamasına göre “Sayın Doktor” mektubu, hastanın başlangıçtaki kortikosteroid tedavisine yeterince cevap vermemesi halinde tedaviyi uygulayan hekimin kortikosteroid dozunu ayarlamasına ve bir pediyatrik karaciğer hastalığı uzmanına danışmasına dönük tavsiyeler de içerecektir.
Novartis, şirketin 1 Şubat’ta yayınlanması beklenen (2022 yılının) 4. çeyreğine dair kârlılık raporunun öncesinde Zolgensma’nın satış rakamları hakkında yorumda bulunmayı reddetti. Zolgensma satışları 3. çeyrekte bir önceki yıla kıyasla %13 azalarak (sabit kurlarla) 319 milyon dolara düşmüştü, ki bu da Wall Street’teki piyasaların beklentisinin %20 altındaydı. Ancak Novartis’in icra kurulu başkanı (CEO) Vas Narasimhan bu aşağı gidişten, doktorları ve hastaları korkutan ölüm raporlarından ziyade söz konusu gen tedavisinin yeni pazarlara açılmasındaki yavaşlamayı sorumlu tutmuştu.
Narasimhan geçtiğimiz yılın ekim ayında muhabirlere şunları söylemişti:
“Yaptığımız değerlendirmeye göre, bunu iki çocuğun ölümü ile ilgili bir şeye bağlı görmüyoruz. Şirket yılın dördüncü çeyreğinde ve daha sonra yeni geri ödeme anlaşmaları ve onayları elde ettikçe Zolgensma büyüme çizgisine devam edebilir.”
*Farmakovijilans: Daha önce bildirilmemiş olumsuz reaksiyonları belirlemek ve değerlendirmek amacıyla, tıbbi ilaçların kullanım ruhsatı verildikten sonra etkilerinin izlenmesi uygulaması.
**“Sayın Doktor” mektubu: İlaç üreticisi firma tarafından hekimlere gelişen önemli durumları ve yan etkileri bildirmek amacıyla mektup gönderilmesi olarak bilinen yöntem.
Bu konuda EMA’nın açıklamasını İngilizce diliyle websitesinden okutabilirsiniz: Meeting highlights from the Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) 9 – 12 January 2023
Kaynak: EMA looks to warn doctors of Zolgensma’s liver failure deaths amid discussion with Novartis